President Clinton Tells Some Useful Truths:
United States deposed Mr. Mossadegh, who was an elected parliamentary democrat, and brought the Shah back in. Most of the terrible things Saddam Hussein did in the 1980s he did with the full, knowing support of the United States government, because he was in Iran, and Iran was what it was because we got rid of the parliamentary democracy back in the ’50s; I publicly acknowledged that the United States had actively overthrown Mossadegh and I apologized for it
Former President Bill Clinton was interviewed by U.S. journalist Charlie Rose during this year’s World Economic Forum held in Davos, Switzerland, Jan. 26-30. EIR transcribed these excerpts from a taped version of the interview on the Davos website. His remarks provide an insight not only into the history recounted, but into the former President’s developing thinking. The “Charlie Rose” show airs on Public Television.
Clinton: … Iran’s a whole different kettle of fish—but it’s a sad story that really began in the 1950s when the United States deposed Mr. Mossadegh, who was an elected parliamentary democrat, and brought the Shah back in—[comments in background—Rose says “CIA”] and then he was overturned by the Ayatollah Khomeini, driving us into the arms of one Saddam Hussein. Most of the terrible things Saddam Hussein did in the 1980s he did with the full, knowing support of the United States government, because he was in Iran, and Iran was what it was because we got rid of the parliamentary democracy back in the ’50s; at least, that is my belief.
I know it is not popular for an American ever to say anything like this, but I think it’s true [applause], and I apologized when President Khatami was elected. I publicly acknowledged that the United States had actively overthrown Mossadegh and I apologized for it, and I hope that we could have some rapprochement with Iran. I think basically the Europeans’ initiative to Iran to try to figure out a way to defuse the nuclear crisis is a good one.
#مصدق
#کلینتون
#کودتای۲۸مرداد
This interview appears in the February 11, 2005 issue of Executive Intelligence Review.
https://larouchepub.com/other/interviews/2005/3206clinton_rose.html
I think President Bush has done, so far, the right thing by not taking the military option off the table, but not pushing it too much. I didn’t like the story that looked like the military option had been elevated above a diplomatic option. But Iran is the most perplexing problem … we face, for the following reasons: It is the only country in the world with two governments, and the only country in the world that has now had six elections since the first election of President Khatami. [It is] the only one with elections, including the United States, including Israel, including you name it, where the liberals, or the progressives, have won two-thirds to 70 percent of the vote in six elections: two for President; two for the parliament, the Majlis; two for the mayoralities.
In every single election, the guys I identify with got two-thirds to 70% of the vote. There is no other country in the world I can say that about, certainly not my own.
Rose: But, but those are the guys who are in power, and is the power held by another party?
Clinton: Okay, so here’s the problem. Under their constitution, the religious council, headed by the Ayatollah Khamenei has the authority over intelligence funding, terrorism funding, and has the power to invalidate laws and scratch candidates from the candidate lists, so the people that represent the … 30% to one third, can negate much of this two-thirds to 70%. And the President is in the middle, getting whipsawed and the people underneath him, supporting him, get more and more disillusioned.
Now, they still kind of like the West in general, and America in particular, because we don’t represent what they don’t like about the governing of Iran since Ayatollah Khomeini. What no one can answer is, number one, how would those two-thirds react if some military action were taken?
Rose: What would you guess?
Clinton: It depends on what it is…. Everybody talks about what the Israelis did at Osirak in 1981, which I think, in retrospect, was a really good thing. You know it kept Saddam from developing nuclear power…. It is not clear to me that that option is available in Iran, and it’s not clear to me that if we did a lot more than that, and a lot of civilians got killed, that you wouldn’t … lose the two-thirds you’ve got. And also, you’re not fooling with Iraq. You know one of the reasons—you can say whatever you want, but one of the reasons—we did this, is that this guy didn’t have the capacity to hurt his neighbors and the United States. Iran is more than three times as big. They have a very sophisticated network….
So … I still hope there is a diplomatic solution. It is madness. There is an elected government in Iran supported by two-thirds of the people that wants a rapprochement with the West…. And we can’t get there. It’s crazy.
Rose: If the Israelis might want to do it, what should the United States say?
Clinton: Well, the question is, first of all, I think we ought not to do “it,” any “it,” until we have exhausted all reasonable diplomatic efforts. Keep in mind, again, this is heresy. The reason you should not want Iran to have an active nuclear program is not that they might not have a bomb. India has bombs. Pakistan has bombs.
Rose: Israel has bombs.
Clinton: Yes, but so what happens? Well, you know what my number one worry between India and Pakistan was? In the beginning, when they started these bomb-building programs, we knew more about their programs and their doctrines than they knew about each other. Plus, the Pakistanis—a lot of their people in their military intelligence service—were tight with the Taliban, and I was worried about the security of the materials…. But deterrence still works just like it did between us and the Soviet Union. So, if Iran had a nuclear weapon, the main thing it would do is cast a pall over the Middle East, but they would have to think a long time before they’d use it because they would be toast if they used it.
So, what is the real worry?… If you have ever seen these facilities, the real worry is the same worry we had with Pakistan: What if the people representing the third in Iran that had the religious council, decide that fissile material should be smuggled out of Iran and given to a terrorist group?
We now know this. You can get on the internet and see this. If you have basically a cookie’s worth of fissile material, and you put it into a traditional bomb, you can amplify the destructive power by 100-fold, or more; so the reason you don’t want Iran to have an active nuclear program is, given the present state of play, you will never know whether the materials are secure, or are being transported to terrorist networks.
Rose: But the question is, and it comes to the Oval Office and it comes to other places, if they are about to have it, and they say that by the end of 2005 it may be too late, what do you do if negotiations haven’t worked? I mean, what’s the hard call for a President of the United States?
Clinton: 1981 … Israel bombed a nuclear reactor that was ostensibly set up to generate power at a place called Osirak in Iraq. They took it out, and it served the desired purpose. It delayed Saddam Hussein’s ability to develop nuclear power for a considerable number of years. Now, keep in mind that I haven’t seen any intelligence in four years now. Some people think I didn’t [see] any before then….
Rose: What kind of intelligence are they talking about?
Clinton: Or they thought I didn’t have the intelligence to understand the intelligence, but anyway, that was then; this is now. I don’t know that there is a target in Iran, which could be taken out with one or two bombs with almost no civilian casualties, right? I don’t know if that option is available now. It may be, I just don’t know. I’m not saying it is.
Rose: What everybody has said is that it is much more difficult.
Clinton: It’s much more difficult. They are a much more formidable foe, and I am not entirely convinced that what our British, German, and French, and other friends are trying to do won’t work, and, you know, there ought to be some sort of mega-deal there.
You know the religious council in Iran has not entirely shut down democracy, they haven’t totally invalidated everything they have tried to do. I think there is still a lot of internal back and forth going on there. I personally believe that we ought to give some final vigorous push to diplomacy to try to deal with this.
Rose: What’s the carrot and the stick, though, if you talk about diplomacy? What do you give them? You say there will be no economic sanctions, or no kinds of sanctions of any kind, we’ll give you an opportunity to participate, we’ll encourage you to participate in global trade….
Clinton: Yes, all of the above, and there are lots of other details. The British, French, and Germans had a whole deal worked out there, and then the Iranians didn’t stay with it, and they wanted to go back, and, you know, it was kind of back and forth, but a lot of this involves how you define national greatness.
Rose: What do you mean?
Clinton: Well, I think every country’s image of itself is rather like a person’s image of himself or herself. It is the product of the accumulated dreams and nightmares of your family. Think about it. I remember I had a screaming match with Boris Yeltsin one time when he was telling me I couldn’t expand NATO, and finally, I grabbed him, and I said, “Boris, look at me: All the time we spent together, you really think that I would send American jets to an airport in Warsaw and use that base to bomb Russia?” I said, “look at me. Do you believe that?”
He said, “No, I don’t, but a lot of old ladies in Western Russia do.” He said, “Look, it’s irrational, of course it is; but it’s irrational to you because you live in a big country protected by two oceans. You were never invaded by Napoleon and Hitler.” He said, “Everything we do is affected by these nightmares.”
Similarly, the Chinese, with whom I worked and was very close, and I got them in the World Trade Organization, they did things I thought were nuts and self-defeating in fighting political dissent and stifling debate, and having no dialogue with the Dalai Lama, which I thought was not just morally wrong, but didn’t make sense. You know to crush the Tibetan culture, I just didn’t get it, you know, and I talked to them, they said we do a lot of things that look crazy to you because our number-one nightmare is internal disintegration, and you never had internal disintegration in your country.
So, all I am saying, if [the Iranians’] image of their national greatness either does, or does not, require them psychologically, and in terms of where they are going, to have nuclear weapons: If they ever use them, they would be toast! You know that’s why nobody ever used it in the Cold War. But we don’t want them to have [them] because even if they never used it, it would affect the politics in the Middle East, number one. And number two, the more people that have these weapons, the more nuclear material you have around, the more vulnerable it is to pilfering. It is a serious problem. The one thing we have not done a good job of since 9/11 is that we haven’t spent nearly enough money and done nearly enough work to contain the nuclear, chemical, and biological substances in the world. So that’s where we are, but I don’t have an easy answer.
Rose: [Asks about Israel-Palestine]
Clinton: Well, first of all, let’s talk about what has happened. Mr. Abbas, whom I have a hard time not calling Abu Mazen, has been elected. He won, as far as we can tell, a free and fair election that President Carter and many others observed, and he has gone out of his way to try to not only speak against, but work against the terror.
Ariel Sharon has said he is going to get out of Gaza and has given up his party’s governance, for a national unity government with his old personal friend and political foe, Shimon Peres. This is good, and you’ve got America and Europe—Tony Blair has given that great speech yesterday about this—eager to get involved again. And whenever the regional powers like Egypt and Saudi Arabia and the Americans and Europeans, whenever we’re all involved, fewer people die. Whenever we get out and just let it fester, more people die. So the first thing I would say is, we should all get involved again. Even if we don’t succeed in making a peace, fewer people will die, and fewer bad things will happen.
Okay, so, what should be done now? The Prime Minister of the Palestinians has done what he said he would do, and assuming he continues to do it, I think that they should work together and effect the Gaza withdrawal as promptly as possible.
Rose: What he did, is said he would take the initiative in dealing with security issues—
Clinton: That’s correct, and he is doing a good job, and assuming that continues to be done in good faith—and believe me, the Israelis will know whether it is and so will we—we should proceed with Gaza, number one. Number two, then everybody will want to take a deep breath because the coalition government that Ariel Sharon has, is still not the government of Ehud Barak, or Yitzak Rabin, and time has passed and there are more Israelis in the territories on the West Bank, number one.
Number two, the Palestinians are larger, younger, and poorer in numbers than they were when we began this in 1993. What we must not do, is let delay destroy the prospect of peace. I agree you can’t rush into this, but let me remind everybody, a lot of the harshest critics of the Oslo agreement, which was signed on the lawn of the White House in 1993, are in danger of supporting a process that repeats its biggest weakness.
The biggest weakness of Oslo was this: And I supported it, and I still support it, but the biggest weakness was, these two parties that had been at each other’s throats for a long time have decided to make peace. They are going to do easy things first and hard things last. They are going to resolve big territory last, Jerusalem last, right of return last. We are going to do the easy stuff … and we will trust each other during the easy things, and it will become possible to do the hard things—that was the whole concept, right?
By the way, I still believe we’d have made it if Rabin had not been murdered in 1995. The guy that killed him got what he wanted. That’s my honest belief, but as all of you who know me know, I am very partial to him and I miss him every day. I think we would have made peace if he had not been murdered.
Rose: Why would it have been different? What was he prepared to do, that Ariel Sharon—
Clinton: No, no, no. I think Barak went maybe even further than Rabin would have, but Rabin was there earlier in time; you didn’t have as many scares, and Rabin had a certain standing that was unparalleled in the psyche of the Middle East, in the mind of Arafat, and others. I wrote about this in my book…. I think it would be a mistake now to say now, okay, we’ve done Gaza, let’s take a time out and re-institute the Roadmap, and I am not critical of the Roadmap—that’s President Bush’s Roadmap—that’s not what I am saying. We had a timeout for the Intifada for the last several years, during which nothing happened. If you put the Roadmap back now without accelerating the timetable, you are just waiting for the Palestinians, again, to become younger, poorer, and more numerous.
So what should be done? There has to be a second stage in which the U.S., Europe, and others put some serious money into the Palestinian territories. Not just into the government, but into the entrepreneurs, maybe setting up some NGO [non-governmental organization] entrepreneur-to-entrepeneur deal. These people can’t keep getting shafted. The enemies of peace were really smart—when they saw what we decided to do at Oslo, every time we’d do something good, we’d start chugging along, the Hamas or the Islamic Jihad or somebody would blow up a bomb, and they would close Gaza. The Palestinian economy would collapse, even though 90-some percent of the Palestinian population had nothing to do with anything like that.
So, we have got to set up an independent pipeline of funds and development—it’s not very expensive, we’re talking about a tiny amount of money here, to make a huge, huge difference, to make something good happen. I think we need a timetable that is realistic, to see whether the current national unity government in Israel and the Palestinians can make agreements over the long term.
But my opinion is worthless. What’s really important is that the Palestinians and the Israelis agree on something. I’m just telling you what I think. My gut [feeling] is that we need to not let the thing just simmer. I’ve never seen, never, in all these years I’ve been watching it—it seems like delay has always been our enemy there.
Rose: [asks about debt question]
Clinton: I’ll say something else that is sort of improper: I think we should do a lot more with debt relief. If you get debt relief, if you’re running any country, what you get is the relief from making the debt service payments, and it’s worth just as much as aid to you. But if Bill Frist is putting together a budget, almost all foreign debt has been already discounted. So, let’s say we loaned a billion dollars to somebody; there’s somebody in our government to tell you what he really thinks the debt’s worth. If they say, “Well, there’s only a 50% chance they’ll repay it,” that means that for $500 million, we can give $1 billion worth of debt relief. All the rich countries have similar systems, and if you actually have to make these decisions, and people are pleading for the money, it really matters. So I think there has to be a really serious round of debt relief, that goes way beyond the level that we stopped with on the Millennium Debt Challenge.
❊❊❊❊❊❊❊❊❊❊❊
منتشر شده در سایتهایدیگر:
http://www.bbc.com/persian/iran/story/2005/02/050216_a_clinton_iran_interview.shtml
❊
http://www.bbc.com/persian/iran/story/2005/02/050216_a_clinton_iran_interview.shtml
کلينتون: ما ايران را از داشتن دمکراسی محروم کرديم
بيل کلينتون، رئيس جمهور سابق آمريکا می گويد هنوز اميدوار است راهی برای برقراری ارتابط با ايران وجود داشته باشد
بيل کلينتون، رئيس جمهور سابق آمريکا، اخيرا در حاشيه اجلاس مجمع جهانی اقتصاد که در ناحيه ای برفگير در کشور سوئيس به نام ‘داووس’ برگزار شد، با چارلز رز، خبرنگار مجله آمريکايی Executive Intelligence Review مصاحبه کرد و از ديدگاه های خود درباره مسايل مختلف بين المللی و از جمله ايران سخن گفت.
ايران و آمريکا اگرچه از زمان روی کار آمدن جورج بوش رفته رفته چنان رو در روی يکديگر قرار گرفتند که برخی ناظران بين المللی با نگرانی از احتمال وقوع درگيری نظامی بين دو کشور خبر می دهند، اما در دوران بيل کلينتون آنقدر به هم نزديک شده بودند که ديگر سردادن شعار ‘مرگ بر آمريکا’ در مراسم مختلف در ايران می رفت که به فراموشی سپرده شود. آن روزها هفته ای نبود که مقام های دو طرف مستقيم يا غير مستقيم از طريق واسطه هايی مثل شبکه “سی ان ان” پيامهايی پر از مهر به يکديگر نفرستند و عظمت های “مردمی” يکديگر را نستايند.
ما پس از ايران به آغوش صدام افتاديم
اگرچه آن روزها گذشته و بار ديگر شعار معروف ‘مرگ بر آمريکا’ ايران را فراگرفته و در آمريکا نيز سخنرانان دولتی، ايران را ‘حامی تروريسم’ معرفی می کنند و بحران روبه اوج گيری است، اما از قرار معلوم آقای کلينتون همچنان به ادبيات سياسی که دولت او در مورد ايران به کار گرفت پايبند است.
بيل کلينتون در اين مصاحبه پس از ارائه توصيفی درباره اوضاع جهانی، وقتی به ايران رسيد گفت: “ايران موردی کاملا متفاوت دارد. داستان اندوهبار اين کشور در واقع از دهه ۱۹۵۰ آغاز شد که آمريکا، دولت دکتر مصدق را که براساس دمکراسی پارلمانی توسط مردم ايران برگزيده شده بود سرنگون کرد و شاه (محمدرضا پهلوی) را به ايران باز گرداند. شاه نيز توسط آيت الله خمينی سرنگون گرديد و در نتيجه ما به آغوش صدام حسين افتاديم. اکثر اعمال فجيع صدام حسين در دهه ۱۹۸۰ با آگاهی و حمايت کامل آمريکا صورت گرفت. ما ايران را از دمکراسی پارلمانی در دهه ۱۹۵۰ محروم ساختيم.”
وی افزود: “حداقل اين اعتقاد من است. من ميدانم که گفتن اين موضوع از جانب يک آمريکائی پسنديده نيست اما من هنگاميکه محمد خاتمی به رياست جمهوری برگزيده شد در اين مورد عذرخواهی کردم و علنا اذعان داشتم که آمريکا باعث سقوط دکتر مصدق شد اين واقعيت است و از بابت آن پوزش طلبيدم.”
با ترجيح راه حل نظامی بر ديپلماسی موافق نيستم
رئيس جمهور پيشين آمريکا به طور ضمنی اشاره می کند که تلاشهای دولت وی برای عادی سازی روابط با ايران ناکام گذاشته شده و می افزايد: “من اميدوارم که ما بتوانيم با ايران به نوعی دوباره رابطه برقرار سازيم. به تصور من ابتکار عمل اروپائی ها برای پايان دادن به بحران برنامه هسته ای ايران در اصل کار درستی است.”
نمايندگان يک سوم مردم ايران
نگرانی واقعی ما از بابت ايران همان نگرانی است که در آغاز از بابت برنامه هسته ای پاکستان داشتيم. يعنی اينکه اگر آن گروهی که نماينده يک سوم از مردم ايرانند و رهبری را به عهده دارند تصميم به خارج کردن مواد هسته ای از ايران بگيرند و آن را در اختيارتروريستها قرار دهند چه خواهد شد؟
بيل کلينتون
البته آقای کلينتون به طور کلی منکر کارايی احتمالی شيوه ای که جورج بوش در پيش گرفته نيز نشده و می گويد: “من فکر ميکنم که پرزيدنت بوش با حفظ گزينه اقدام نظامی در مقابل ايران -بدون آنکه بر آن اصرار ورزد- روش درستی اتخاذ کرده است من با آنچه ترجيح راه حل نظامی بر راه حل ديپلماتيک به نظر ميرسد موافق نيستم.”
آقای کلينتون سپس روند چند انتخابات اخير ايران را بررسی می کند که البته ظاهرا بررسی چندان دقيقی نيست. وی می گويد: “ايران تنها کشوری در جهان است که از زمان انتخابات رياست جمهوری که در آن محمد خاتمی به پيروزی رسيد تاکنون شاهد برگزاری شش انتخابات ديگر بوده است: دو انتخابات رياست جمهوری، دو انتخابات پارلمانی و دو انتخابات شوراهای شهر. در هريک از اين انتخابات کسانی که سياستهايشان برای من آشناتر است موفق به ربودن دوسوم يا ۷۰ در صد از آراء مردم شده اند.”
حمله احتمالی آمريکا يا اسرائيل به ايران
چارلز رز از آقای کلينتون می پرسد آيا اينها (منتخبين) همان کسانی هستند که قدرت را بدست دارند؛ که بيل کلينتون توضيح می دهد “مشکل در اينجاست. طبق قانون اساسی، دستگاه رهبری که در راس آن آيت الله خامنه ای قرار دارد قدرت تخصيص بودجه به فعاليت های اطلاعاتی و تروريسم را دارد.”
با ايران چه بايد کرد؟
اين موضوع برای من روشن نيست که با ايران چه بايد کرد. ما با کشوری مثل عراق روبرو نيستيم. ما به عراق حمله کرديم چون ميدانستيم که قادر به صدمه زدن به همسايگان خود و آمريکا نيست، ايران سه برابر بزرگتر از عراق است. از اين رو من فکر می کنم که ميتوان يک راه حل سياسی پيدا کرد.
بيل کلينتون
به گفته او، “دستگاه رهبری ميتواند مانع از تصويب قوانين شود و نامزدهای انتخاباتی را خذف کند. به عبارت ديگر، آنهائی که تنها آراء سی در صد مردم را دارند، می توانند مانع از کار کسانی شوند که با آراء ۷۰ در صد از مردم انتخاب شده اند و رئيس جمهور درميان اين دو قرار گرفته که باعث شده مردم روز به روز بيشتر از وی دلسرد و سرخورده شوند. اما مهمترين سوالی که در حال حاضر مطرح است، اينست که در صورت حمله نظامی، کسانی که دو سوم آراء را بدست آورده اند چه واکنشی نشان خواهند داد.”
بيل کلينتون در پاسخ به اين سوال خبرنگار که پرسيده حدس شما چيست؟ می گويد: “بستگی به اقدام نظامی دارد همه از حمله اسرائيل به تاسيسا ت هسته ای عراق درسال ۱۹۸۱ صحبت به ميان مياورند که به نظر من در واقع اقدام بدی نبود زيرا صدام حسين را از توسعه سلاحهای هسته ای برای ساليان دراز باز داشت. اما اين موضوع برای من روشن نيست که با ايران چه بايد کرد. ما با کشوری مثل عراق روبرو نيستيم. ما به عراق حمله کرديم چون ميدانستيم که قادر به صدمه زدن به همسايگان خود و آمريکا نيست، ايران سه برابر بزرگتر از عراق است. از اينرو من فکر ميکنم که ميتوان يک راه حل سياسی پيدا کرد.”
چارلز رز سپس از آقای کلينتون می پرسد اگر اسرائيل خواست دست به چنين اقدامی بزند واکنش آمريکا چه خواهد بود؟
بيل کلينتون به سادگی می گويد: “نبايد گذاشت دست به چنين کاری بزند.”
ايران هسته ای
آقای کلينتون می افزايد: “بايد اول حداکثر تلاشهای ديپلماتيک را به عمل آورد. نگرانی واقعی ما از بابت ايران همان نگرانی است که در آغاز از بابت برنامه هسته ای پاکستان داشتيم. يعنی اينکه اگر آن گروهی که نماينده يک سوم از مردم ايرانند و رهبری را به عهده دارند تصميم به خارج کردن مواد هسته ای از ايران بگيرند و آن را در اختيارتروريستها قرار دهند چه خواهد شد؟”
راه درست اروپا
اميدوارم که ما بتوانيم با ايران به نوعی دوباره رابطه برقرار سازيم. به تصور من ابتکار عمل اروپائی ها برای پايان دادن به بحران برنامه هسته ای ايران در اصل کار درستی است
بيل کلينتون
چارلز رز: اما سوالی که در حال حاضر برای آمريکا و کشورهای ديگر مطرح می باشد اينست که اگر آنگونه که ايرانيان می گويند، به ساخت سلاح هسته ای نزديک شده اند و مذاکرات با اين کشور به نتيجه نرسد، چه خواهد شد؟ منظورم اينست که رئيس جمهور آمريکا چه خواهد کرد؟
بيل کلينتون برای گريز از پاسخ دادن اين سوال دشوار، جواب ساده ای ارائه می دهد و آن اينکه: “من چهار سال است اطلاعاتی ندارم.”
خبرنگار البته او را رها نمی کند و می پرسد منظور چه نوع اطلاعاتی است؟ که آقای کلينتون در توضيح می گويد: “من نميدانم که آيا هدف را (احتمالا تاسيسات اتمی) می توان با يک يا دو بمب در ايران از بين برد، بدون آنکه به مردم غير نظامی تلفات جانی وارد آيد يا اصلا می توان چنين اقدامی را درنظر گرفت. من نمی دانم و نمی گويم چنين راهی در پيش پای ما قرار گرفته است.”
تمام درها به روی دموکراسی در ايران بسته نيست
آقای کلينتون اين گفته چارلز رز را که اکثرا معتقدند چنين اقدامی (حمله نظامی) در مورد ايران بسيار مشکلتر خواهد بود، تاييد می کند و می گويد: “آنها حريف سرسخت تری هستند. از آن گذشته، معلوم نيست که بريتانيا، آلمان، فرانسه و ديگر دوستان ما نتوانند از تلاشهای خود نتيجه بگيرند. بايد راهی برای انجام معامله با ايران وجود داشته باشد. ميدانيد که رهبران ايران تمام درها را به روی دمکراسی نبسته اند. به نظر من بايد تا جای ممکن از ديپلماسی استفاده کرد.”
ايران هسته ای را تحمل نمی کنيم
ما به هيچوجه حاضر به قبول برخورداری ايران از چنين سلاحهايی نخواهيم بود حتی اگر هرگز قصد استفاده از آن رانداشته باشد.
بيل کلينتون
خبرنگار می پرسد: آيا ديپلماسی به معنای دادن امتيازاتی به ايران است؟ منظور چيست؟ آيا به ايران گفته می شود که تحريم اقتصادی يا هرگونه تحريم ديگر عليه اين اين کشور به ا جراء گذاشته نخواهد شد و امکانات تجارت جهانی در اختيارش قرار خواهد گرفت؟
بيل کلينتون در پاسخ می گويد: “بله همه اينها و جزئيات بيشتر ديگر. بريتانيا فرانسه و آلمان برنامه های تجاری قابل توجهی را در اين مورد در نظر گرفته بودند که ايران از انجام آن خودداری کرد و همه چيز دوباره به همان وضع سابق برگشت. تصميم ايران به داشتن سلاح هسته ای، باز می گردد به تعبير اين کشور از عظمت ملی اما هرگز نبايد تصور استفاده از آن را بخود راه دهد زيرا در آتش آن خواهد سوخت. به اين دليل بود که در دوران جنگ سرد، اين سلاحها بکار گرفته نشد.”
البته اين سخنان آقای کلينتون به معنی پذيرش مسلح شدن ايران به سلاح های هسته ای از ديد وی نيست زيرا بلافاصله تاکيد می کند که “ما به هيچوجه حاضر به قبول برخورداری ايران از چنين سلاحهايی نخواهيم بود حتی اگر هرگز قصد استفاده از آن رانداشته باشد. اول به اين دليل که اوضاع خاورميانه را تحت تاثير قرار خواهد داد و ديگر اينکه هرچه بر تعداد کشورهای دارای سلاحهای هسته ای افزوده شود، دسترسی به مواد هسته ای در جهان بيشتر خواهد شد. يکی از مسائلی که بعد از حملات يازدهم سپتامبر به آن توجه نشد، لزوم محدود ساختن مواد شيمييايی، ميکروبی و هسته ای بود که باعث شد ما اکنون با موقعيت کنونی روبرو شويم! و من راه حل ساده ای برای آن ندارم.”
برگرفته از نشريه Executive Intelligence Review
❊❊❊❊❊❊❊❊
مطالب دیگر در همین زمینه:
اعترافات اوباما در گفت وگو با فریدمن:
ما در سرنگونی مصدق نقش داشتیم/ به صدام کمک کردیم
http://www.ois-iran.com/2015/mordad-1394/ois-iran-7151-eterafate_Obama….htm
توماس فریدمن: فقط چند ساعت پس از اعلام توافق هستهای با ایران، رئیسجمهوری اوباما – مردی که نشان داد به هیچ وجه اجازه آسیبدیدن این قرارداد را نمیدهد- در مصاحبهای ۴۵ دقیقهای تلاش زیادی کرد تا استدلال کند: … این توافق نتایج مثبتی برای آمریکا و متحدانش در بر خواهد داشت.
اوباما گفت: «ما نمیخواهیم با این توافق سیاست داخلی ایران را تغییر دهیم. ما فکر میکنیم که این توافق میتواند جلوی پیشرفت نظامی هستهای را بگیرد و من میتوانم بگویم که ما قادریم ثابت کنیم این توافق قاطعترین راه و مسیری است که در آن ایران به سلاح هستهای نخواهد رسید و ما با همکاری کامل جامعه بینالمللی و بدون درگیرشدن در یک جنگ دیگر در خاورمیانه قادر به حصول به آن خواهیم بود». اوباما برای قبولاندن این توافق به کنگره بهشدت بر این استدلال خود پافشاری میکند. اما من گمان میکنم در نهایت این توافق بهعنوان میراث او باقی خواهد ماند و در درازمدت نهتنها از گسترش سلاحهای هستهای در خاورمیانه جلوگیری خواهد کرد بلکه به جنگ سرد میان ایران و آمریکا پایان خواهد داد؛ حتی اگر این اتفاق زیاد به طول بینجامد.
در اینجا بخشی از نکات برجسته این مصاحبه منتشر میشود:
{پرسیدم} چرا ما نتوانستیم از تمام قدرت و اهرمهای فشار خود در برابر ایران استفاده کنیم؟
اوباما گفت: «من گمان میکنم این انتقاد برداشتی غلط است. بیایید دقیقا ببینیم ما چه چیزی به دست آوردهایم. ما همه راههای توسعه سلاح اتمی را بستهایم. دلیل اینکه ما توانستیم جامعه جهانی را بر سر مؤثرترین تحریمها متحد کنیم… این بود که جهان با ما موافق بود که اگر ایران سلاح اتمی داشته باشد، خطری بزرگ برای منطقه، برای متحدان ما و جهان خواهد بود. اما ما در مورد اینکه ایران نمیتواند از هیچ انرژی هستهای بهرهمند باشد، توافق جهانی نداشتیم، و {ایران بهعنوان} یکی از اعضای امضاکننده پیمان «انپیتی» میگفت ما حق داریم برنامه هستهای صلح آمیز داشته باشیم. ما چه کاری میتوانستیم بکنیم؟ ما میتوانستیم به آنها بگوییم که با توجه به رفتارهای گذشته شما، با توجه به شک قوی ما درباره شما و شواهد و… فعالیتهای {گذشته} شما… ما نمیتوانیم وقتی میگویید فقط دارید برنامه هستهای صلحآمیزی را توسعه میدهد، به شما اعتماد کنیم بلکه شما باید این مسئله را به ما ثابت کنید. ازاینرو کل این سیستمی که ما ایجاد کردهایم بر اساس اعتماد نیست بلکه مبتنی بر سازوکاری قابل «راستیآزمایی» است تا هر راهی که آنها میتوانند به سمت سلاح اتمی داشته باشند بسته شود ».رئیس جمهوری استدلال کرد که رویکردی که او در پیش گرفته شبیه منطق استراتژیک ریچارد نیکسون و رونالد ریگان است؛ همان منطق استراتژیکی که آنها در مقابل چین و شوروی در پیش گرفتند. او گفت: «شما میدانید که من اختلافات زیادی با رونالد ریگان دارم اما آنچه من کاملا او را بخاطرش واقعا تحسین میکنم {این بود که او} توانایی انجام توافق با {شوروی} که میخواست ما را نابود کند داشت؛ خطری بسیار فراتر از تهدید ایران. من اختلاف نظرهای بسیاری با ریچارد نیکسون داشتم اما او فهمید که میتوان در مقابل چین مسیری متفاوت در پیش گرفت. شما این چیزها را آزمایش میکنید و تا زمانی که ما ظرفیت و توان امنیتی خود را حفظ میکنیم و توانایی خود برای پاسخ قاطع نظامی را – زمانی که برای حفاظت از دوستان و متحدانمان ضروری باشد – کنار نمیگذاریم، این ریسکی است که باید آن را بپذیریم. این یک رویکرد عملگرایانه مبتنی بر عقل سلیم است و احمقانه نیست. این کار شناختن این موضوع است که اگر ما بتوانیم این اختلافات را بدون توسل به زور حل کنیم برای ما و مردم منطقه بسیار بهتر خواهد بود».
از اوباما پرسیدم که آیا اعتقاد دارد با توجه به عمق جامعه مدنی ایران و {رویدادهایی} که در سال ٢٠٠٩ به راه افتاد… این توافق، قدرت یکپارچهکردن بیشتر ایران را با جهان دارد؟
اوباما گفت: «با توجه به اینکه ایران یک تمدن بزرگ است، حکومت، مسئول {اقدامات} ضد آمریکایی… و بقیه اقدامات جهانی است ما فقط میخواهیم مطمئن شویم که ایران سلاح هستهای ندارد… جالب اینجاست که اگر شما به اتفاقات چند ماه اخیر نگاه کنید میبینید که مخالفان این توافق، تندروها و کسانی هستند که بسیار روی حمایت از رفتارهای بیثباتکننده در کشورهای همسایه و ضد آمریکایی و اسرائیلیبودن سرمایهگذاری کردهاند. این باید چیزی به ما بگوید؛ چراکه آن تندروها در وضعیت جاری … سرمایهگذاری کردهاند و بهخاطر این وضعیت قدرتمند و تقویت شدهاند. آنها تبدیل به تنها بازیگر صحنه شدهاند. آنها نهتنها در امور نظامی فرمان شلیک میدهند بلکه از نظر اقتصادی هم قادر به استفاده از شرایط حول و حوش تحریمها هستند و بنیه قوی دارند. درحالیکه اگر شما یک پایگاه متفاوت از افراد حاضر در تجارت و تبادلات اقتصادی در ایران داشته باشید این موضوع شاید نحوه تفکر آنها درباره هزینهها و مخارج چنین رفتارهای بیثباتکنندهای را تغییر دهد؛ اما ما روی این موضوع حساب باز نمیکنیم و من میخواهم تأکید کنم حتی در همین هفتههای اخیر و امروز که ما توافق را اعلام کردیم، آنچه برای من قابلتوجه است {این است} که منتقدان در حال تغییر موضع در قبال مسئله هستهای هستند و به این سمت در حال حرکتاند که «خب اگر حتی موضوع هستهای حل شد، آنها همچنان… {به اقدامات بیثباتکننده} ادامه میدهند تا رفع تحریمها را هم بهدست آورند. در نتیجه آنها پول بیشتری برای راهانداختن چنین اقداماتی خواهند داشت». این موضوع محتمل است. ما در این موارد به طور سیستماتیک از متحدانمان –کشورهای حاشیه خلیج فارس و اسرائیل – حفاظت خواهیم کرد تا مانع شویم که اقدامات آنها خارج از برنامه هستهای به نتیجه برسد؛ اما نقطه و موضوع محوری در اینجا آن است که آنها به سلاح هستهای نرسند.
از او در مورد موضع ولادیمیر پوتین و روسیه برای بهنتیجهرسیدن این توافق پرسیدم.
اوباما گفت: «روسیه در این موضوع کمک کرد. من میخواهم با شما روراست باشم. من فکر نمیکنم ما اختلافات عمیقی با روسیه داشته باشیم، اگرچه ما اختلافاتی درباره اوکراین داریم، اما پوتین و دولت روسیه به نحوی با ما همراهی کردند که من متعجب شدم. اگر روسیه در کنار ما و دیگر اعضای گروه ١+۵نبود و بر یک توافق قوی تأکید نمیکرد، به این توافق نمیرسیدیم. اینکه چند هفته گذشته آقای پوتین به من زنگ زد و درباره سوریه صحبت کرد، تشویق شدم. فکر میکنم آنها به این اعتقاد رسیدند که نظام اسد در حال ازدستدادن تسلط خود بر قسمتهای بیشتر و بیشتری از سرزمین سوریه است و اینکه اگرچه فرض تسلط (جهادگرایان سنی) یا محو رژیم سوریه قریبالوقوع نیست، اما هر روز به نسبت روز قبل، احتمال آن قوی و قویتر میشود. این فرصتی به ما برای یک بحث جدی با آنها میدهد».
بزرگترین نگرانی من و بسیاری از منتقدان جدی این است که در صورت نقض توافق هستهای چرا ایران باید نگران پاسخ نظامی آمریکا باشد؟ این سؤال را از رئیسجمهور پرسیدم.
او گفت: «زیرا… آنها آمادگی ما را برای انجام عملیات نظامی در جاهایی که برای ما مهم بوده دیدهاند. اکنون من معتقدم آنها تمایل دارند برای کسب منافعی که میتوانند از مشروعیت بینالمللی، تجارت و کاهش تحریمها کسب کنند، تلاش کنند و همزمان از طریق نیروهای نیابتی خود… در منطقه در حال اقدام هستند. این الگوی آنها بوده و من فکر میکنم برای ما بسیار مهم است که مطمئن باشیم ما میتوانیم در سطحی بالاتر آنها را مسئول اقداماتشان کنیم. این بخشی از گفتوگوهایی است که ما با کشورهای خلیج فارس داریم».
با توجه به تعدد کاندیداهای جمهوریخواه در انتخابات ریاستجمهوری بهنظر میرسد بعید است رئیسجمهور توسط اعضای کنگره از حزب جمهوریخواه حمایت شود. آقای اوباما {دراینباره} گفت: من فکر میکنم بعید است که بسیاری از مقامات کنونی جمهوریخواه از توافق ما حمایت کنند. اما ممکن است برخی از جمهوریخواهان از این توافق حمایت کنند. من علاقهمندم ببینم فردی مثل رند پائول دراینباره چه خواهد گفت. البته اگر یک رئیسجمهور جمهوریخواه جانشین من شد- که البته در این صورت من هر کار ممکنی برای مانعشدن از تحقق چنین موضوعی خواهم کرد – رئیسجمهوری جمهوریخواه از منظر محدودکردن برنامه هستهای ایران در یک موضع بسیار قویتر در قیاس با وقتی که من به قدرت رسیدم قرار خواهد داشت». اوباما درباره اتفاقات و بحرانهای کشورهای حوزه خلیج فارس گفت: «هیچکسی علاقه ندارد ببیند داعش بخشهای بزرگی از سرزمین بین دمشق و بغداد را کنترل کند و این موضوع برای ایران هم خوب نیست. این موضوع برای آنها هم حفظ یک منطقه حائل را سخت میکند؛ موضوعی که از زمان جنگ عراق-ایران برای آنها انگیزه مهمی بوده است. این موضوع برای سعودیها هم خوب نیست و آنها را هم آسیبپذیر میکند و حقیقت آن است که برای مردم آن نواحی هم خوب نیست. شما خبرها درباره بهار عربی را دیدید؛ اما قطعا از زمانی که بهار عربی به زمستان عربی تبدیل شد شما برای کودکان این منطقه گریستید نهتنها برای آنهایی که در سوریه بیخانمان شدند و آنهایی که اخیرا از وضعیت بد انسانی در یمن رنج میبرند؛ بلکه برای جوانان ایرانی و سعودی یا کویتی که از خود میپرسند: «چرا ما چشمانداز و آینده یک فنلاندی، سنگاپوری، چینی، اندونزیایی یا آمریکایی نداریم؟ چرا ما همان امید احتمالی را نمیبینیم؟» و من فکر میکنم این چیزی است که رهبران باید روی آن تمرکز کنند. اوباما افزود: آمریکا باید به متحدان عرب سنی خود گوش دهد؛ اما نباید در این دام بیفتد که به آنها اجازه دهد هر مشکلی را به ایران نسبت داده و این کشور را متهم کنند. شهروندان تعدادی از کشورهای خلیج فارس حامی بزرگ جنبشهای جهادگرایی سنیاند که به همان اندازه ایران، ثباتزدا بودهاند. در برخی موارد از قبیل حوثیها در یمن، من فکر میکنم درباره دخالت ایران مبالغه شده است. گزارشهای اطلاعاتی ما نمیگویند که ایران به گونهای استراتژیک اینطور فکر میکند که «بیایید حوثیها را به سمت صنعا رهسپار کنیم». این {قدرتگرفتن حوثیها} بیشتر نشاندهنده ضعف حکومت در یمن بود. اکنون آنها میخواهند از این موضوع استفاده کنند. آنها اغلب در انتظار فرصت هستند و این بخشی از دلیل این استدلال من برای متحدانمان در منطقه بوده است که بیایید به دادن فرصتها به ایران… پایان دهید. جوامع خودتان را تقویت کنید. جوامع فراگیر باشید و اطمینان حاصل کنید که جمعیت شیعه شما اینطور حس نکنند که به آنها توجهی نمیشود. به رشد اقتصادی فکر کنید. اطمینان داشته باشید ما ظرفیت نظامی بهتری برای حفاظت داریم. هرچهبیشتر این کارها انجام شود، این سطحی از بازدارندگی لازم را ایجاد میکند، چون بسیار بعید است شما ببینید ایران شروع به حمله مستقیم کند؛ حمله به متحدان ما در منطقه. آنها میدانند چنین کاری به ما دلیلی برای بهکارگیری توان کاملمان …. در زمانی سریع را خواهد داد».
در پایان من به اوباما یادآوری کردم بیشتر از هر رئیسجمهور دیگر آمریکا، از سال ١٣۵٧ و از ابتدای جنگ سرد آمریکا با ایران، با مقامات ایرانی ارتباط و تعامل داشتید. این موضوع چه به شما آموخته است؟
آقای اوباما گفت: «من هنوز نیاموختهام چگونه به مقامات ایران اعتماد کنم. اگرچه فکر میکنم جان کری در تعاملاتش با وزیر خارجه، ظریف که همروش رئیسجمهوری روحانی هم هست، آموخته است که وقتی شما یک توافق را به پایان میرسانید آنها به خوبی آن را کامل و بیعیبونقص اجرا میکنند. شاید فکر کنند اینجا یا آنجا راه گریزی وجود داشته باشد و به همین دلیل است که شما باید این مسائل را به طور قاطع حل کنید؛ اما این تصور که آنها چیزی که روی کاغذ نوشتهاید و قراردادی که بسته شده را نادیده میگیرند و تلاش میکنند سود خود را به جیب بزنند درست نیست، این چیزی نبود که ما در این دو سال توافق موقت شاهد آن باشیم. خویشتنداری وجود دارد، آنها حس میکنند وقتی توافقی دارند و سندی دارند آنها باید به آن متعهد مانده و از آن تبعیت کنند. من فکر میکنم ما این موضوع را یاد گرفتیم. ما همچنین یاد گرفتیم صداها و نظرات مختلفی در داخل ایران وجود دارد که ممکن است با ارزشهای ما منطبق نباشند. به اصطلاح میانهروها در ایران، ناگهان تبدیل به کسی که ما حس کنیم نمایانگر موضوعات جهانی از قبیل حقوق بشر باشند، نمیشوند؛ اما رویکردهای بهتر و بدتری وجود دارند که ایران میتواند در قبال منافع ما و متحدانمان اتخاذ کند و ما باید ببینیم کجا ما میتوانیم رویکرد بهتر را تشویق کنیم. آخرین چیزی که شاید من یاد نگرفتم، بلکه تأیید شده، این است که شما باید این ظرفیت را داشته باشید که گاهی خود را به جای دشمنانتان قرار دهید و اگر شما به تاریخ ایران نگاه کنید، میبینید که ما برخی دخالتها را در سرنگونی یک رژیم منتخب در ایران {کودتا علیه مصدق} داشتیم. ما در گذشته از صدام حسین حمایت کردیم در زمانی که میدانستیم او از سلاحهای شیمیایی در جنگ بین ایران و عراق استفاده کرد و در نتیجه آنها نگرانیهای امنیتی خاص خودشان و روایت خاص خودشان را دارند؛ روایتی که شاید ما با آن موافق نباشیم. این موضوع بههیچوجه اقدامات بیثباتکننده آنها را توجیه نمیکند؛ اما من فکر میکنم وقتی ما قادر به دیدن کشور و فرهنگشان از نقطه نظر خاص تاریخی آنها باشیم، شما حداقل امکان حرکت به سمت جلو را خواهید داشت».
در موردی مشابه وقتی رونالد ریگان و دیگران درباره توافقات تسلیحاتی با اتحاد شوروی مذاکره کردند شما این کار را بهرسمیت شناختید باوجویکه آن {حکومت} یک شیطان با سیستمی وحشتناک بود؛ اما در درون آن {ایران} افرادی با تاریخ خاص و ایدهها و خاطرات هستند و ما باید قادر به فهم آن چیزها باشیم و پتانسیل برقراری ارتباط با آن را داشته باشیم. این موضوع درباره رویکرد نیکسون و کیسینجر به چین نیز صدق میکند که در نهایت معلوم شد بسیار به نفع منافع استراتژیک آمریکا تمام شد.
به نقل از سایت روزنامه شرق
تاريخ انتشار در سايت سازمان سوسياليستهای ايران در روز سه شنبه ۶ مرداد ۱۳۹۴ – ۲۸ ژوييه ۲۰۱۵
درهمین رابطه:
ـــ ويژه نامه کودتای ٢٨ مرداد ١٣٣٢ ـــ (مجموعه ای از مقالات، بيانيه ها و اعلاميه ها در باره کودتای سازمانهای جاسوسی سيا و اينتليجنت سرويس عليه حکومت ملی و قانونی دکتر محمد مصدق در ٢٨ مرداد ١٣٣٢)
http://www.tvpn.de/ois/ois-iran-wizahnamahe-%2028-mordad-1386.htm
❊❊❊❊❊❊❊❊
The CIA has publicly admitted for the first time that it was behind the notorious 1953 coup against Iran’s democratically elected prime minister Mohammad Mosaddeq, in documents that also show how the British government tried to block the release of information about its own involvement in his overthrow.
On the 60th anniversary of an event often invoked by Iranians as evidence of western meddling, the US national security archive at George Washington University published a series of declassified CIA documents.
“The military coup that overthrew Mosaddeq and his National Front cabinet was carried out under CIA direction as an act of US foreign policy, conceived and approved at the highest levels of government,” reads a previously excised section of an internal CIA history titled The Battle for Iran.
The documents, published on the archive’s website under freedom of information laws, describe in detail how the US – with British help – engineered the coup, codenamed TPAJAX by the CIA and Operation Boot by Britain’s MI6.
Britain, and in particular Sir Anthony Eden, the foreign secretary, regarded Mosaddeq as a serious threat to its strategic and economic interests after the Iranian leader nationalised the British Anglo-Iranian Oil Company, latterly known as BP. But the UK needed US support. The Eisenhower administration in Washington was easily persuaded.
British documents show how senior officials in the 1970s tried to stop Washington from releasing documents that would be “very embarrassing” to the UK.
Official papers in the UK remain secret, even though accounts of Britain’s role in the coup are widespread. In 2009 the former foreign secretary Jack Straw publicly referred to many British “interferences” in 20th-century Iranian affairs. On Monday the Foreign Office said it could neither confirm nor deny Britain’s involvement in the coup.
The previously classified US documents include telegrams from Kermit Roosevelt, the senior CIA officer on the ground in Iran during the coup. Others, including a draft in-house CIA history by Scott Kock titled Zendebad, Shah! (Viva, Shah!), say that according to Monty Woodhouse, MI6’s station chief in Tehran at the time, Britain needed US support for a coup. Eden agreed. “Woodhouse took his words as tantamount to permission to pursue the idea” with the US, Kock wrote.
Mosaddeq’s overthrow, still given as a reason for the Iranian mistrust of British and American politicians, consolidated the Shah’s rule for the next 26 years until the 1979 Islamic revolution. It was aimed at making sure the Iranian monarchy would safeguard the west’s oil interests in the country.
The archived CIA documents include a draft internal history of the coup titled “Campaign to install a pro-western government in Iran”, which defines the objective of the campaign as “through legal, or quasi-legal, methods to effect the fall of the Mosaddeq government; and to replace it with a pro-western government under the Shah’s leadership with Zahedi as its prime minister”.
One document describes Mosaddeq as one of the “most mercurial, maddening, adroit and provocative leaders with whom they [the US and Britain] had ever dealt”. The document says Mosaddeq “found the British evil, not incomprehensible” and “he and millions of Iranians believed that for centuries Britain had manipulated their country for British ends”. Another document refers to conducting a “war of nerves” against Mossadeq.
The Iranian-Armenian historian Ervand Abrahamian, author of The Coup: 1953, the CIA and the Roots of Modern US-Iranian Relations, said in a recent interview that the coup was designed “to get rid of a nationalist figure who insisted that oil should be nationalised”.
Unlike other nationalist leaders, including Egypt’s Gamal Abdel Nasser, Mosaddeq epitomised a unique “anti-colonial” figure who was also committed to democratic values and human rights, Abrahamian argued.
Some analysts argue that Mosaddeq failed to compromise with the west and the coup took place against the backdrop of communism fears in Iran. “My study of the documents proves to me that there was never really a fair compromise offered to Mosaddeq, what they wanted Mosaddeq to do is to give up oil nationalisation and if he’d given that of course then the national movement would have been meaningless,” he told the Iranian online publication, Tableau magazine.
“My argument is that there was never really a realistic threat of communism … discourse and the way justifying any act was to talk about communist danger, so it was something used for the public, especially the American and the British public.”
Despite the latest releases, a significant number of documents about the coup remain secret. Malcolm Byrne, deputy director of the national security archive, has called on the US intelligence authorities to release the remaining records and documents.
“There is no longer good reason to keep secrets about such a critical episode in our recent past. The basic facts are widely known to every school child in Iran,” he said. “Suppressing the details only distorts the history, and feeds into myth-making on all sides.”
In recent years Iranian politicians have sought to compare the dispute over the country’s nuclear activities to that of the oil nationalisation under Mosaddeq: supporters of the former president Mahmoud Ahmadinejad often invoke the coup.
US officials have previously expressed regret about the coup but have fallen short of issuing an official apology. The British government has never acknowledged its role.
بیشتر از رسانههای ملیِ همگانی بهمثابه شاخه چهارم دولت ❊سایت شخصی علی صدارت❊ کشف کنید
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
بازتاب: اوباما: اعتراف رئیس جمهور اسبق امریکا در مورد کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ | علی صدارت