ویکیلیکس: وقتی قبل از انقلاب به امریکا اطمینان داده میشد که بنی صدر وزیر حکومت بازرگان نخواهد شد

مطلبی که در زیر می خوانید اخبرا توسط ویکیلیکس منتشر شده است. این سند در مورد مذاکرات نهضت آزادی با رئیس دایره سیاسی سفارت امریکا در ایران، استمپل، است. سولیوان سفیر امریکا در ایران در ایام انقلاب گزارشی بتاریخ 8 فوریه 1978 (19 بهمن 1357) در اینباره به وزارت خارجه امریکا فرستاده است که ترجمه آن را در زیر می خوانید. همانطور که از متن گزارش پیداست نهضت آزادی در باره استراتژی بدست گرفتن نخست وزیری و تعیین لیست وزرا با دولت امریکا مذاکره می کرده است و از جمله به آمریکا اطمینان می داده که بنی صدر بخاطر مواضع اش وزیر نخواهد شد و بعد هم رهبر انقلاب او را به پاریس باز خواهد گرداند. یادآوری می شود که این سند مانند بسیار سندهای دیگر از سوی دانشجویات خط امام و رژیم هرگز منتشر نشد.

نهضت خمینی : مراحل بعدی

تاریخ سه شنبه 8 فوریه 1979 تهران

سری

نشر محدود

دستور اجرائی

استمپل

1- کل متن. 2- خلاصه: منبع از طرف نهضت آزادی میگوید بازرگان در نظر دارد کابینه خود را در ماه فوریه در دانشگاه تهران معرفی کند. بدست گرفتن قدرت خیلی کند و از هفته آینده با هدف اجتناب از برخورد با ارتش انجام خواهد گرفت. منبع میگوید که او هر روز با نخست وزیر ملاقات دارد. اما نخست وزیر تا کنون حاضر به ملاقات با بازرگان نشده است. استراتژی نهضت اسلامی اینست که دعوت به دادن رأی عدم اعتماد کند. ولی آنها تا به امروز این دعوت بعمل نیامده است. عصر صبح 8 فوریه یا صبح 9 فوریه ملاقاتی در سطح بالا بین نهضت آزادی ایران و نظامیان در نظر گرفته شده است. اعضای کابینه هنوز انتخاب نشده اند. پایان خلاصه

منبع نهضت آزادی که مرتب با استمپل ملاقات دارد، به او در جلسه ظهر 8 فوریه، گفته است  که نخست وزیر منتخب خمینی، مهدی بازرگان، برنامه دولت و کابینه خود را، در میتینگی که در دانشگاه تهران در صبح 9 فوریه برنامه ریزی شده، اعلام خواهد کرد. نهضت آزادی امیدوار است که نظامیان حداقل واکنش را نشان دهند. منبع میگوید که وزرای جدید در پی آن هستند که وزارتخانه ها را یک به یک در دست بگیرند و اینکار از 10 یا 11 فوریه اغاز خواهد شد. وقتی از منبع سئوال شد که آیا نهضت آزادی پیش بینی این را کرده است که ممکن است نظامیان مانع ورود وزرای جدید به وزارتخانه ها بشوند، او جواب داد که مطمئن نیست. اما نهضت طرح های اضطراری دارد. اگر ارتش به وزیران بازرگان اجازه نداد که به وزارتخانه ها وارد شوند، وزرای جدید به کارمندان وزارتخانه ها دستور خواهند داد که به محلهای دیگری بروند. او اضافه کرد که دفتر او میتواند موقتآ، شاید برای چند روز، محل یکی از وزارتخانه ها باشد،. منبع تاکید میکند که بازرگان میخواهد خیلی با احتیاط قدم بردارد و جابجائی قدرت میتواند حداقل یک یا دو هفته طول بکشد تا از تقابل که میتواند به بالا رفتن جو خشونت بیانجامد، احتراز شود. اسلحه کلیدی در زرادخانه خمینی، کنترل او بر کارمندان وزارتخانه ها خواهد بود. [تفسیر: راه هم آهنگی را که نهضت آزادی برای تصرف وزارتخانه ها در پیش گرفته، نمونه ای است از گسترش نیروهای خمینی و پرهیز از رویاروئی با ارتش. مسئله اصلی اینست که آیا کارمندان از فرمان وزرای جدید که تقریباً تازه کار هستند، اطاعت خواهند کرد ؟ گر چه در این انقلاب حتی به افراد زیردست هم حق انتخاب داده شده است. پیش بینی اولیه ما اینست که هر دو امکان روی خواهد داد و منجر به آشفتگی هر چه بیشتر در عملکرد دستگاه دولتی خواهد شد، (اگر ممکن باشد).]

4. بنابر منبع نهضت آزادی که هر روز با بختیار دیدار میکند، از آنجا که روند طولانی خواهد بود، فشار بر بختیار برای استعفا باقی خواهد ماند. رفتار بختیار به انتصاب بازرگان بسیار بچه گانه بوده است (برای منبع فهم این مسئله مشکل است که هضم کند که در وهله اول منطقی باشد که بختیار نسبت به دوست دیرینه اش که شغل او را تصاحب کرده مقداری خشمگین باشد) و از دیدار با بازرگان خودداری کند. منبع فکر میکند که وقنی خشم او آرام گرفت، و دولتش ضعیف تر شد، بختیار رفتاری منطقی تر پیش گیرد.

5. حتی اگر بختیار بر مواضع خود پافشاری و لجاجت کند، برنامه نهضت آزادی اینست که کارت استعفا در مجلس را بازی کند. در 6 فوریه، طرفداران نهضت آزادی در مجلس، دعوت به رای گیری برای رای عدم اعتماد نکردند. چون آنها در آخرین دقایق دریافتند که رای نخواهند آورد، (آنها حق داشتند). حامیان خمینی قصد دارند با گسترش لابی گری، جهت آرا را تغییر بدهند. (برای نظرات مجلسیان راجع به این جریان، به پاراگراف 5، رفرانس ب، مراجعه شود). انتظام امیدوار است که این جریان در آخر هفته آینده، یعنی 14 یا 15 فوریه، صورت گیرد. اگر رای به عدم اعتماد تعداد آرای لازم را نداشت، آلترناتیو اینست که از طرفداران نهضت خواسته شود، همگی استعفا دهند تا که حد نصاب لازم برای رای گیری در باره اعتماد وجود نداشته باشد. این امر به شورای سلطنت اجازه می دهد که بختیار را مستعفی کند و بازرگان را به نخست وزیری منتسب کند.

6- یکی دیگر از مواد استراتژی نهضت آزادی همکاری با نظامی ها است. نهضت آزادی دیدارهائی در سطح بالا بین حجة‌الاسلام بهشتی و دکتر سحابی از طرف نهضت آزادی و ژنرال های قره باغی و مقدم از سوی ارتش تدارک دیده است. این دیدار قرار است عصر 8 فوریه یا صبح 9 فوریه (شاید هم هر دو) انجام شود. منبع بوضوح مایل نیست راجع به استراتژی نهضت آزادی صحبت کند. اما اشاره کرد به اینکه تلاش میشود که نظامیان با موج خمینی همراه شوند و امر غیر قابل پرهیز را بپذیرند. (تفسیر: این کار راحت تر خواهد بود اگر گروه خمینی مواضع تندی که برای برکنار کردن رهبران نظامی در علن میگیرند، در خلوت اتخاذ نکنند. از سفارت امریکا در تهران به وزیر امور خارجه واشگتن. منبع بروشنی تمایل ندارد درباره استراتژی نهضت آزادی ایران در قبال ارتش صحبت کند. از دید نهضت آزادی، سفارت وظیفه خود را انجام داده است و مانع شده که ارتشیها قدرت را به دست بگیرند).

7. منبع نمیداند که چه کسانی در کابینه خواهند بود. لیست آخر هنوز آماده نیست. (گزارش روزنامه ها در این مورد اشتباه بودند). و شاید تا اوائل عصر این لیست آماده نخواهد شد. منبع میگوید او سعی می کند این لیست را بدست آورد و به ما بدهد). ولی او میخواهد امریکا را از یک امر مطمئن سازد: بنی صدر، مشاور خمینی قرار نیست وزیر اقتصاد شود. او با اندوه آشکار گفت که سخنهای بنی صدر در چند روز گذشته برای نهضت اسلامی مشکلات شدید بوجود آورده است (1). منبع بصورت محرمانه می گوید که رهبری در نظر دارد بنی صدر را متقاعد سازد که به پاریس برگردد زیرا آنجا محیط مناسب تری برای «فعالیتهای روشنفکری» او اوخواهد بود. (2)

سلیوان

توضیح ها:

1. سخنان بنی صدر در روزهای اول انقلاب، همه در باره جدائی ناپذیری استقلال از آزادی و لزوم اجرای برنامه استقلال و آزادی در قلمروهای اقتصادی و سیاسی و اجتماعی و فرهنگی ایران، بخصوص خارج کردن سرمایه های ایران از بانکهای امریکائی بود. اگر این کار انجام می گرفت، دست آویزی برای طراحی نقشه گروگانگیری و به اجرا گذاشتن آن نمی ماند. هرگاه برنامه پیشنهادی که بصورت کتاب نیز منتشر شد، هم از روز نخست به اجرا گذاشته می شد و طرح محرمانه بازسازی استبداد به اجرا گذاشته نمی شد،اصول راهنمای انقلاب متحقق می شد.

2. در سند مندرج در اسناد لانه جاسوسی، شماره 9، صفحه 45، افسر سیا که مأمور خرید بنی صدر شده بود، گزارش می کند: «بنی صدر و دوستان او قابل خریدن نیستند. ممکن است وقتی بنی صدر با یک تذکر کوچک به خارج تبعیدگردد، به پول نیاز پیدا کنند». بدین سان، آنچه در آن سند آمده است، مسبوق به این سند است. افزون بر این،

● برابر «اسناد لانه جاسوسی»، امریکائیان گروه های سیاسی را بر اساس این معیارها، دسته بندی کرده بودند: خمینی و ولایت فقیه و اسلام میانه رو و اسلام نوآور و نظام اقتصادی آزاد و دموکراسی و سازش پذیری با امریکا و روسیه، دسته بندی کرده بودند. در این دسته بندی، «گروه بنی صدر» جانبدار دوموکراسی و مخالف اقتصاد بازار آزاد و مخالف ولایت فقیه و مبتکر «اسلام نوآور» و سازش ناپذیر با امریکا و روسیه ارزیابی شده است. (برای اطلاع از دسته بندی گروه ها، نگاه کنید به صفحه 77 تا 80 کتاب سیر تحول سیاست امریکا در ایران، کتاب اول، امریکا و انقلاب، نوشته ابوالحسن بنی صدر.

● در سند مندرج در «اسناد لانه جاسوسی شماره (10) صفحه 40، در پاسخ طرف امریکائی که از حضور بنی صدر و یزدی و قطب زاده، اظهار نگرانی می کند، نماینده نهضتآزادی می گوید: یزدی خوب است.

● برای اطلاع از اسناد دیگر، خوانندگان می توانند به همان کتاب رجوع کنند.

1. (S – ENTIRE TEXT). 2. SUMMARY: LIBERATION MOVEMENT (LMI) SOURCE SAYS BAZARGAN WILL NAME HIS CABINET AT TEHRAN UNIVERSITY MEETING MORNING FEB. 9. “TAKEOVER” OF GOI WILL PROCEED VERY SLOWLY BEGINNING NEXT WEEK, TO AVOID CLASH WITH ARMY. LMI SOURCE SAYS HE IS MEETING WITH PRIME MINISTER BAKHTIAR EVERY DAY, BUT PRIME MINISTER HAS THUS FAR REJECTED MEETING WITH BAZARGAN. ISLAMIC MOVEMENT STRATEGY IS STILL TO CALL FOR VOTE OF NO CONFIDENCE, BUT AS OF NOW, THEY DON’T HAVE THE VOTES. HIGH-LEVEL MEETING BETWEEN LMI AND MILITARY SET FOR LATE FEB. 8 OR EARLY FEB. 9. CABINET CHOICES STILL BEING CONSIDERED. END SUMMARY. 3. SENIOR LMI CONTACT WHO MEETS REGULARLY WITH POLOFF STEMPEL SAID AT NOON MEETING FEB. 8 THAT KHOMEINI’S PREMIER-DESIGNATE, MEHDI BAZARGAN, WILL ANNOUNCE HIS SECRET SECRET PAGE 02 TEHRAN 01995 01 OF 02 081439Z “GOVERNMENT’S” PROGRAM AND HIS CABINET CHOICES AT TEHRAN UNIVERSITY MEETING SCHEDULED FOR MORNING FEB. 9. LMI HOPING FOR MINIMAL MILITARY REACTION, AND SOURCE INDICATED NEW “MINISTERS” WILL ATTEMPT TO TAKE OVER MINISTRIES ONE BY ONE, BEGINNING EITHER FEB. 10 OR 11. WHEN ASKED WHETHER LMI EXPECTED MILITARY TO BLOCK EFFORTS OF NEW MINISTERS TO ENTER BUILDINGS, SOURCE SAID HE WAS NOT CERTAIN, BUT MOVE- Sheryl P. Walter Declassified/Released US Department of State EO Systematic Review 20 Mar 2014 Sheryl P. Walter Declassified/Released US Department of State EO Systematic Review 20 Mar 2014 MENT HAD CONTINGENCY PLANS: IF ARMY DOES NOT RPT NOT ALLOW BAZARGAN MEN TO ENTER MINISTRIES, THEN NEW “MINISTERS” WILL ORDER MINISTRY EMPLOYEES TO OTHER LOCATIONS. SOURCE SAID HIS OFFICE WOULD BE REPOSITORY OF ONE MINISTRY, “PERHAPS FOR A COUPLE OF DAYS”. SOURCE EMPHASIZED THAT BAZARGAN WANTED TO MOVE VERY CAUTIOUSLY, AND TAKEOVER PROCEDURE WOULD BE STRETCHED OUT AT LEAST A WEEK OR TWO TO AVOID OVERT CONFLICT THAT MIGHT ESCALATE INTO VIOLENCE. KEY WEAPON IN KHOMEINI ARSENAL WILL BE ITS CONTROL OVER MINISTRY STAFFS. (COMMENT: VERY FINE-TUNED WAY LMI EXPECTS TO RUN MINISTRY TAKEOVER IS EXAMPLE OF CAREFUL DEPLOYMENT OF KHOMEINI FORCES TO AVOID CONFLICT WITH MILITARY. KEY ISSUE IS WHETHER STAFFS WILL FOLLOW “ORDERS” OF NEW QUASI-MINISTERS AND ACTUALLY DEPART PREMISES — IN THIS REVOLUTION EVEN THE TEA BOYS ARE BEING GIVEN A CHANCE TO CHOOSE SIDES. OUR INITIAL PREDICTION IS THAT RESULTS WILL BE MIXED, LEADING TO EVEN GREATER CHAOS IN GOI OPERATIONS, IF THIS IS POSSIBLE.) 4. BECAUSE PROCESS WILL BE STRETCHED OUT, IT WILL KEEP PRESSURE ON BAKHTIAR TO “GIVE UP”, ACCORDING TO LMI SOURCE, WHO SAYS HE IS SEEING BAKHTIAR EVERY DAY. BAKHTIAR HAS BEEN “VERY CHILDISH” IN HIS ANGRY REACTION TO BAZARGAN’S MANDATE (SOURCE SEEMED TO HAVE DIFFICULTY ACCEPTING THAT IT WAS NOT PRIMA FACIE UNREASONABLE FOR SOMEONE TO SHOW A BIT OF ANGER AT AN OLD FRIEND WHO WAS SECRET SECRET PAGE 03 TEHRAN 01995 01 OF 02 081439Z TRYING TO STEAL HIS JOB), AND HAS REFUSED TO MEET BAZARGAN. SOURCE THOUGHT AS TEMPERS COOLED AND GOI GREW WEAKER, BAKHTIAR MIGHT BECOME “MORE REASONABLE”. 5. EVEN IF BAKHTIAR REMAINS OBDURATE, LMI PLANS TO CONTINUE TO TRY TO PLAY CARD OF PARLIAMENTARY DISMISSAL. LMI SUPPORTERS IN MAJLES DID NOT CALL FOR NO-CONFIDENCE DEBATE AND VOTE FEB. 6 BECAUSE THEY DISCOVERED AT LAST MINUTE THAT THEY DIDN’T HAVE THE VOTES (THEY WERE RIGHT; SEE REF B). KHOMEINI SUPPORTERS PLAN EXTENSIVE “LOBBYING” CAMPAIGN TO SWITCH VOTES (FOR MAJLESMAN’S VIEW OF THIS PROCESS, SEE PARA FIVE, REF B), AND ENTEZAM WAS HOPEFUL THAT PROCESS WOULD BE UNDER WAY BY END OF NEXT PERSIAN WEEK (FEB. 14 OR 15). IF DISMISSAL VOTE CAN NOT BE ROUNDED UP, ALTERNATIVE SCHEME IS TO HAVE LMI SUPPORTERS RESIGN UNTIL QUORUM IS NOT POSSIBLE. THIS WOULD ALLOW REGENCY COUNCIL TO DISMISS BAKHTIAR AND APPOINT BAZARGAN AS “PROVISIONAL” PRIME MINISTER TO SUPERVISE NEW ELECTIONS. 6. ANOTHER ELEMENT OF LMI STRATEGY IS MISSIONARY WORK WITH MILITARY. LMI HAS HIGH-LEVEL MEETING ARRANGED Sheryl P. Walter Declassified/Released US Department of State EO Systematic Review 20 Mar 2014 Sheryl P. Walter Declassified/Released US Department of State EO Systematic Review 20 Mar 2014 BETWEEN HOJATOLLAH BEHESHTI AND DR. SAHABI ON LMI SIDE, AND GENERALS GHARABAGHI AND MOGHADDAM ON ARMED FORCES SIDE. MEETING WILL TAKE PLACE EVENING FEB. 8 OR MORNING FEB. 9 (OR PERHAPS BOTH). SOURCE COULD NOT BE DRAWN OUT ON LMI STRATEGY, BUT INTIMATED IT WOULD INVOLVE TRYING TO GET MILITARY TO GO ALONG WITH “KHOMEINI WAVE” AND ACCEPT INEVITABLE. (COMMENT: THIS MIGHT BE EASIER IF KHOMEINI GROUP IS PRIVATELY NOT AS HARD-LINE AS IN PUBLIC STATEMENTS CALLING FOR REMOVAL OF TOP MILITARY LEADERS. SOURCE IS CLEARLY VERY COY ABOUT DISCUSSING LMI STRATEGY SECRET NNN SECRET PAGE 01 TEHRAN 01995 02 OF 02 081451Z ACTION NEA-07 INFO OCT-01 SS-14 ISO-00 NSCE-00 PM-03 DODE-00 INR-05 INRE-00 CIAE-00 NSAE-00 SAA-01 SES-01 HA-02 SSO-00 NEAE-00 PA-01 EB-04 /039 W ——————104980 081514Z /42 O 081504Z FEB 79 FM AMEMBASSY TEHRAN TO SECSTATE WASHDC NIACT IMMEDIATE 3886 S E C R E T SECTION 02 OF 02 TEHRAN 01995 LIMDIS TOWARD MILITARY WITH USG NOW THAT EMBASSY HAS “DONE ITS WORK” IN LMI EYES AND KEPT THE MILITARY FROM GOING FOR AN IMMEDIATE TAKEOVER.) 7. SOURCE DID NOT RPT NOT KNOW WHO WOULD BE IN CABINET; FINAL LIST WAS STILL BEING SET (NEWSPAPER REPORTS TO CONTRARY WERE WRONG) AND WOULD PROBABLY NOT BE AVAILABLE UNTIL EARLY EVENING. (SOURCE SAID HE WOULD TRY AND GET IT TO US.) HE DID WANT TO ASSURE US OF ONE THING: KHOMEINI ADVISER BANISADR WOULD NOT RPT NOT BE ECONOMICS MINISTER. WITH EVIDENT PAIN, HE SAID BANISADR’S SPEECHES OF PAST FEW DAYS HAVE BEEN SEVERE EMBARRASSMENT TO ISLAMIC MOVEMENT. SPEAKING CONFIDENTIALLY, SOURCE SAID LEADERSHIP INTENDED TO CONVINCE BANISADR TO RETURN TO PARIS WHERE HIS “INTELLECTUAL” APPROACH WAS “MORE APPROPRIATE”. SULLIVAN SECRET Sheryl P. Walter Declassified/Released US Department of State EO Systematic Review 20 Mar 2014 Sheryl P. Walter Declassified/Released US Department of State EO Systematic Review 20 Mar 2014 NNN Sheryl P. Walter Declassified/Released US Department of State EO Systematic Review 20 Mar 2014 Sheryl P. Walter Declassified/Released US Department of State EO Systematic Review 20 Mar 2014