به مناسبت روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام؛ گزارش یک‌ساله اعدام در ایران

خبرگزاری هرانا – به کوشش نهاد آمار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران به روال هر ساله همزمان با ۱۰ اکتبر، روز جهانی مبارزه علیه مجازات اعدام گزارش یک سال گذشته در این حوزه به هدف جلب توجه افکار عمومی نسبت به وضعیت هزاران نفری که اکنون در زندانهای مختلف ایران در انتظار اجرای حکم اعدام خود هستند تهیه و منتشر می‌شود. بنا بر این گزارش، در بازه زمانی یکساله اخیر، حداقل ۲۵۶ نفر در نقاط مختلف ایران به شیوه حلق آویز اعدام شدند که این رقم در سایه تصویب قوانین جدید که بسیاری از محکومان جرایم مواد مخدر را از اعدام معاف می کند در مقایسه با مدت زمان مشابه در سال گذشته، حدود ۵۰ درصد کاهش نشان می دهد. صدور و اجرای حکم اعدام شهروندان در ایران، در حالی همچنان ادامه می‌دهد که بسیاری از متهمان از دسترسی به یک روند عادلانه‌ دادرسی محروم‌اند.

عمده ترین منبع این گزارش، گزارشاتی‌ست که توسط ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران (هرانا) و یا سایر منابع مستقل یا راستی آزمایی شده تهیه و تنظیم شده است. بخش دیگری از این گزارشات نیز متون خبری یا مجموعه اظهاراتی است که مقامات قضایی در گفتگو با رسانه‌های دولتی به صورت رسمی از صدور و اجرای حکم اعدام برای شهروندان خبر دادند. هر چند در نهایت، علیرغم تلاش صورت گرفته به دلیل عدم اجازه حکومت ایران به گروههای مستقل مدافع حقوق بشر برای فعالیت آزادانه در کشور گزارش پیش رو را نمی‌توان عاری از کاستی دانست.

از ۱۰ اکتبر ۲۰۱۷ تا ۹ اکتبر ۲۰۱۸ تعداد ۲۸۷ گزارش از سوی نهاد آمار و نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران در رابطه با اعدام به ثبت رسیده است که شامل محکومیت ۲۴۰ نفر به اعدام و اجرای حکم اعدام ۲۵۶ نفر است که از این تعداد ۱۵ نفر در ملاء عام اعدام شدند.

از میان قربانیانی که هویتشان احراز شده، جنسیت ۳ تن از اعدام شدگان زن بوده و همینطور سن ۵ تن از اعدام شدگان در زمان ارتکاب جرم کمتر از ۱۸ سال بوده است.

اجرای حکم اعدام در مدت زمان مورد بررسی نسبت به مدت مشابه در سال قبل دست کم ۵۰٪ کاهش داشته است، هر چند در نقطه مقابل صدور احکام اعدام با افزایش ۷.۴% همراه بوده است.

تعداد اجرای احکام اعدام در ملاء عام ۵۴٪ و اعدام زنان نیز  ۵۰٪ نسبت به دوره مشابه قبل کاهش نشان می دهد.

بر اساس این گزارش ۶٪ اعدام شدگان به اتهام جرایم مربوط به مواد مخدر در ایران اعدام شدند، ۷۲٪ به اتهام قتل، ۹٪ به اتهام تجاوز به عنف، ۷٪ به اتهامات سیاسی یا امنیتی و ۶% از بابت جرایمی چون سرقت مسلحانه و فساد فی الارض.

در نمودار دایره‌ای زیر اجرای حکم اعدام در استان های مختلف کشور مورد بررسی قرار گرفته است که بر این اساس استان البرز با سه زندان پرجمعیت و مهم کشور با ۲۸٪ در صدر و استان آذربایجان غربی و استان خراسان رضوی هر کدام به ترتیب با ۱۳٪ و ۷% در رده دوم و سوم قرار دارند.

بر اساس آمارهای ارایه شده ۶٪ اعدام ها در ملاء عام و انظار عمومی به اجرا در آمده است.

در این نمودار که رابــطه مستقیمی بـــا اعدام مخفیانه زندانیان دارد، اعدام هایی که از سوی منابع مستقل و حقوق بشری گزارش شده است مورد بررسی قرار گرفته است که بر اساس نمودار زیر ۶۸٪ اعدام شدگان به صورت مخفیانه یا بدون اعلام در رسانه های جمعی اعدام شده اند.