گوادلوپ، شاه، بختیار، هایزر، سولیوان، کارتر و سایر قدرتها و انقلاب ۱۳۵۷

تاریخ سند 10ژانویه 1979 برابر با 20 دی 1357

1- ژنرال هایزر و من فردا پنجشنبه 11 ژانویه ساعت 11 و نیم، شاه را خواهیم دید تا مفادی که در تلگرام آمده است را به اجرا بگذاریم.

2 ـ با اینجال، باید بدانید که پرزیدنت اشتباه بزرگ و شاید غیر قابل جبرانی با نفرستادن نماینده به پاریس برای دیدار با خمینی، همانطور که قرار بود، انجام داده است. من نمی توانم علت عقلی این تصمیم بدفرجام را بفهمم.

3 ـ ژنرال هایزر قبلاً از وزیر دفاع بروان خواسته است از ریس جمهوری بخواهد با توجه به درخواست فوری ارتشی ها برای ایجاد رابطه بین آنها و خمینی، بازنگری کند.

4 ـ از شما می خواهم که فوری نزد هارولد بروان همین درخواست عاقلانه را بکنید. برای من و ژنرال هایزر غیر قابل فهم است که چرا این تصمیم لغو شده است (1). شکست عدم اقدام فوری ممکن است منافع ملی امریکا در ایران را در خطر اندازد. ژیسکار می تواند کمک کند اما نهRPT و نه ایرانیان به فرانسه اعتماد نمی کنند و تنها اقدام از سوی امریکا موثر مشود. علاوه بر این، امریکا باید اعتبار کسب کند تا ارتشیها و روحانیون را در راه منافع ملی امریکا با هم همراه کند (2).

تاریخ سند 11 ژانویه 1979 برابر با 21 دی 1357

1- در ملاقاتی که من و ژنرال هایزر با شاه در 11 ژانویه داشتیم، او از ما پرسید، ملاقات ما با خمینی در پاریس چطور بوده است. وقتی ما به او پاسخ دادیم که ملاقات بهم خورده است، او خیلی پریشان شد

2- او گفت «شما میخواهید که این دولت شکست بخورد»؟ چرا کاری انجام نداده اید؟ او مرتب تکرار میکرد که تا وقتی خمینی از مردم نخواهد که به اعتصابات پایان ببخشند، بختیار هم شانسی نخواهد داشت (3).

3- من بعد به او گفتم که رئیس جمهور به ژیسکار دستن تلفن کرده‌ و از رئیس جمهور فرانسه خواسته است از طرف خود و رئیس جمهور امریکا اقدام کند. او بوضوح از این رویه ابراز ناررضایتی کرد و با سماجت پرسید: چطور ما می‌توانیم بدانیم رئیس جمهور فرانسه چه خواهد گفت؟ او اضافه کرد: از طرف دیگر، خمینی فقط به امریکا اعتناء می‌کند. باید طرف گفتگو با او یک امریکائی باشد.

4- من گفتم براساس این درخواست، من توصیه می‌کنم که این مسئله دوباره مورد توجه قرار گیرد. او پرسید دلیل لغو شدن این ملاقات چه بود؟ من گفتم هیچ دلیلی بمن گفته نشد. او گفت باید راجع به آن تجدید نظر شود.

برخورد تند غیرمنتظرانه شاه با عکس‌العمل فعل‌پذیرانهِ او نسبت به دریافت اولیه اطلاع درباره اقدامات پیشنهاد شده تناقض داشت. این موضوع اینرا القا میکند که شاه ارزیابی واقع‌گرانه نسبت به نیاز همکاری از سوی و با خمینی پیدا کرده است.

6- درخواست عمل: علیرغم طبیعت قطعی جوابی که تلگرام دربرداشت و علیرغم افرادی که با تصمیم موافقت کردند، من صادقانه اصرار دارم که براساس درخواست مشخص شاه، در این تصمیم تجدید نظر بشود. من محترمانه معتقد هستم که این تصمیم اشتباه است. ژنرال هایزر جداگانه درخواست بازنگری به آقای بروان و ژنرال جونز ارسال خواهد کرد.

سایت انقلاب اسلامی : سه واقعیت مهم تاریخ انقلاب ایران از جمله گوادلوپ

1. تاریخ سند 11 ﮊانویه است. کنفرانس سران 8 کشور ثروتمند جهان آن روز، در گوادولوپ از 4 تا 7 ﮊانویه 1979 تشکیل بوده‌ است. بنابراین دو سند، بلافاصله بعد از آن کنفرانس، سیاست کارتر، استقرار حکومت بختیار و حفظ نظام وابسته بوده‌است. بدین‌سان، این دو سند تکذیب می‌کنند دروغهائی را که از سقوط رﮊیم شاه بدین سو ساختند و پراکندند که گویا در آن کنفرانس گوادولوپ قرار بر رفتن شاه و آمدن خمینی شده‌ بود. سندها می‌گویند: سفیر امریکا در ایران است که به این نتیجه می‌رسد که حکومت بختیار استقرار یافتنی نیست. اما رئیس جمهوری امریکا، با نظر سفیر خود مخالف است. کارتر در کتاب خود نیز خودرأیی سفیر را انتقاد کرده ‌‌است. کارتر حتی حاضر نبوده ‌است اجازه گفتگو با خمینی را بدهد و شاه است که اصرار می‌کند برای تثبیت حکومت بختیار، امریکا بطور مستقیم با خمینی مذاکره کند:

2. مقایسه گزارش اول سلیوان، سفیر وقت امریکا در ایران، به وزارت خارجه امریکا، با گزارش دوم آن، دو واقعیت را آشکار می‌کند:

سلیوان قرارمداری را که بنابرآن، با خارج شدن شاه از ایران، حکومت بختیار با حمایت امریکا، می‌تواند استواری بجوید و جنبش فرو می‌خوابد، در آن تاریخ، واقع‌بینانه نمی‌دانسته‌است. این است که خواستار گفتگوی مستقیم امریکا با خمینی است برای این‌که با او بر سر اتحاد ارتش و روحانیت، «در راستای منافع امریکا» به توافق برسد. یعنی همان‌ توافقی که خود او، با مهندس بازرگان و موسوی اردبیلی بعمل آورد و به توافق امریکا و نمایندگان خمینی بر سر«اتحاد چکمه و نعلین» معروف شد. روشن است که کارتر با این کار موافق نبوده ‌است. قرار او با شاه، حفظ حکومت بختیار است:

3. سند دوم آشکار می‌گوید که محتوای قرار و مداری که، بنابرآن، شاه می‌باید کشور را ترک می‌گفته، چه بوده‌است: حمایت امریکا از حکومت بختیار تا که ثبات می‌یافته و امواج انقلاب فرو می‌نشسته‌است. از این‌رو، شاه «با سماجت» می‌خواهد، امریکا، برای حفظ حکومت بختیار با خمینی وارد گفتگو شود. طرز فکر او، طرز فکر یک دست نشانده ‌است تا بدانجا که می‌پندارد رئیس جمهوری فرانسه، وزن یک مأمور امریکائی را ندارد. حال این‌که رئیس جمهوری آن روز فرانسه، با توجه به هم افق بودنش با اشمیت، صدراعظم وقت آلمان، هم وزن امریکا و هم وزن اروپا را در کفه ترازوی گفتگو قرار می‌داد.

کارتر که موافق بقای حکومت بختیار بوده‌، با نظر سفیرش در ایران، مخالف بوده‌است. اما این‌بار، شاه سابق، برای تثبیت حکومت بختیار، از او می‌خواهد با خمینی وارد گفتگو شود. همان‌طور که سندها می‌گویند، تقاضای او پذیرفته می‌شود و نماینده امریکا، از طریق دکتر یزدی، با خمینی وارد گفتگو می‌شود.

و می‌دانیم کارتر، به بختیار اجازه نمی‌دهد از نخست‌وزیری شاه استعفاء کند و خمینی او را نخست وزیر دوران گذار کند.

اما چرا شاه اصرار بر حفظ حکومت بختیار داشته‌است؟ زیرا او هم می‌خواسته‌است سلطنت را حفظ کند و هم به ایران بازگردد. از این‌رو، او به رئیس ستاد ارتش اختیار نمی‌دهد و ارتش را به ﮊنرال هایزر می‌سپارد و مدتی در قاهره می‌ماند. بدان امید که جنبش فرو بخوابد، بازگشت او به ایران فراهم شود و او با بختیار همان کند که با زاهدی، بعد از کودتای 28 مرداد کرد.

(S) ENTIRE TEXT 1. GENERAL HUYSER AND I WILL SEE THE SHAH AT 1130 THURSDAY JAN 11 TO CARRY OUT INSTRUCTIONS CONTAINED REFTEL. 2. HOWEVER, YOU SHOULD KNOW THAT PRESIDENT HAS MADE GROSS AND PERHAPS IRRETRIEVABLE MISTAKE BY FAILING TO SEND EMISSARY TO PARIS TO SEE KHOMEINI AS PREVIOUSLY AGREED – I CAN NOT RPT NOT UNDERSTAND THE RATIONALE FOR THIS UNFORTUNATE DECISION. 3. GENERAL HUYSER HAS ALREADY ASKED SECRETARY BROWN TO ASK PRESIDENT TO RECONSIDER, IN VIEW OF URGENT APPEALS FROM IRANIAN MILITARY THAT WE ARRANGE RELATIONSHIP BETWEEN THEM AND KHOMEINI. 4. I URGE YOU IMMEDIATELY TO JOINT HAROLD BROWN IN THIS PLEA FOR SECRET SECRET PAGE 02 TEHRAN 00514 101907Z SANITY. IT IS INCOMPREHENSIBLE TO ME AND GENERAL HUYSER TO UNDERSTAND WHY THIS DECISION HAS BEEN OVERTURNED. FAILURE TO ACT IMMEDIATELY COULD PERMANENTLY FRUSTRATE U.S. NATIONAL INTERESTS IN IRAN. 5. GISGARD MAY BE HELPFUL, BUT NO RPT NO IRANIAN TRUSTS FRANCE AND ONLY AN EFFORT FROM THE U.S. WILL CARRY WEIGHT. MOREOVER, THE U.S. OUGHT TO OBTAIN SOME CREDIT FOR BRINGING MILITARY AND RELIGIOUS TOGETHER IN IRAN TO SERVE OUR NATIONAL INTERESTS. SULLIVAN SECRET NNN Sheryl P. Walter Declassified/Released US Department of State EO Systematic Review 20 Mar 2014

1. DURING AUDIENCE GENERAL HUYSER AND I HAD WITH SHAH JANUARY 11, HE ASKED HOW OUR CONTACT WITH KHOMEINI IN PARIS HAD GONE. WHEN WE TOLD HIM IT HAD BEEN CANCELLED, HE BECAME QUITE AGITATED. 2. HE SAID, “DO YOU WANT THIS GOVERNMENT TO FAIL? IF NOT, WHY DO YOU NOT DO SOMETHING?” HE WENT ON TO SAY THAT, UNLESS KHOMEINI CALLS OFF STRIKE ACTIONS, BAKHTIAR DOES NOT HAVE A CHANCE. 3. I THEN TOLD HIM THAT PRESIDENT HAD TELEPHONED GISCARD D’ESTAING AND ASKED FRENCH TO MAKE DEMARCHE ON BEHALF BOTH OUR GOVERNMENTS. HE CLEARLY FOUND THIS UNSATISFACTORY AND ASKED RHETORICALLY HOW WE KNEW WHAT THE FRENCH WOULD SAY. BESIDES, HE ADDED, KHOMEINI WOULD SECRET SECRET PAGE 02 TEHRAN 00560 111335Z ONLY PAY ATTENTION TO THE UNITED STATES, REPRESENTED BY AN AMERICAN. 4. I SAID, ON BASIS HIS REQUEST, I WOULD AGAIN URGE MATTER BE RECONSIDERED. HE ASKED WHAT REASON WAS GIVEN FOR CANCELLATION. I SAID NONE HAD BEEN GIVEN TO ME. HE SAID IT MUST BE RECONSIDERED. 5. COMMENT: UNEXPECTEDLY VEHEMENT NATURE OF SHAH’S OUTBURST CONTRASTS SHARPLY WITH HIS PASSIVE REACTION TO HIS FIRST RECEIPT OF INFORMATION ON THIS PROPOSED DEMARCHE. THIS SUGGESTS HE HAS GIVEN SOME REALISTIC ASSESSMENT TO THE NEED FOR COOPERATION FROM AND WITH KHOMEINI. 6. ACTION REQUESTED: DESPITE DEFINITIVE NATURE OF REPLY CONTAINED REFTEL AND DESPITE CONSTELLATION OF THOSE WHO AGREED IN DECISION, I EARNESTLY URGE YOU, ON BASIS EXPLICIT RT FROM THE SHAH, TO HAVE THIS DECISION REVERSED. I AM RESPECTFULLY CONVINCED THAT IT IS A WRONG DECISION. GENERAL HUYSER WILL SEND SEPARATE APPEALS TO SECRETARY BROWN AND GENERAL JONES FOR SAME ACTION. SULLIVAN SECRET NNNN Sheryl P. Walter Declassified/Released US Department of State EO Systematic Review 20 Mar 2014